Amicus est tamquam alter idem. - Przyjaciel jest jakby drugim mną. (Cicero) | Więcej
Akcent - Accentus
Prawo przedostatniej sylaby (zgłoski)

Akcent w wyrazie łacińskim pada na przedostatnią sylabę jeżeli jest ona długa. Jeżeli jest krótka, akcent przesuwa się na sylabę trzecią od końca:

cul||ră - uprawianie, pielęgnacja
|mĭ|nŭs - pan, władca

Prawo przedostatniej sylaby nie dotyczy wyrazów dwusylabowych, w których akcent pada zawsze na pierwszą sylabę, niezależnie od jej długości:

|dēs - wiara
tan|gō - dotykam


Enklityki

Wyrazy nie posiadające własnego akcentu, które przyłączają się do innych wyrazów i tworzą z nimi całość akcentową nazywa się enklitykami, np. -que, -ne, -ve, -ce, -met, -dum. Enklityka w wyrazie:

  • przyciąga akcent do ostatniej sylaby wyrazu, jeśli była ona długa przed dodaniem enklityki lub wydłużyła się wskutek jej dodania: miseque, hominisque, nĕbŭlaeque
  • przyciąga akcent do siebie o jedną sylabę, jeśli akcent padał na trzecią sylabę od końca, a ostatnia sylaba była krótka i nie uległa wydłużeniu: bŭla - nĕlaque
  • nie przyciąga akcentu, jeśli akcent padał na przedostatnią sylabę, a kończył się na sylabę krótką otwartą: portaque, naque (l.mn. od dōnum)

W wyrazach utrăque i plērăque cząstka -que nie jest enklityką właściwą, jednak akcent pada na przedostatnią sylabę pod wpływem form innych przypadków: ūterque, utrumque, plērumque.

Niegdyś prawdopodobnie akcentowano pierwszą sylabę każdego słowa, ale z czasem akcent przemieścił się na przedostanią lub trzecią od końca (podobnie, jak we współczesnym języku włoskim). Natura akcentu jest tematem licznych dyskusji. Gramatycy klasyczni sugerowali, że miał on charakter muzyczny, tonalny, jednak z drugiej strony mogli opierać się na wzorcach greckich. Jego związek z długością sylaby przemawia za tym, że pierwotnie miał raczej charakter lekko zwiększonego nacisku z podwyższeniem głosu, zaś później stopniowo przybrał na sile.

Atque memento, nulli adsunt Romanorum qui locutionem tuam corrigant :)



Opracowano na podstawie:
  "New Latin Grammar" Charles E. Bennett, 1895